Psikanalitik Psikoterapide Önemli Kavramlar

Psikanalizin kuruluşundan itibaren terapötik çalışmaya yön veren bir çok önemli kavram ortaya atılmıştır. Bazı kavramlar günlük dile yerleşmiş, hatta anlamlarında kaymalar meydana gelmiştir. Burada aktarılan kavramlar psikanalitik tedavinin ne olduğuna ya da nasıl gerçekleştiğine dair bir bilgi verme amacı taşımamaktadırlar. Sadece psikanalitik çalışmayı şekilendiren önemli kavramlar açıklanmaya çalışılmıştır.

• Bilinçdışı (Unconscious): Bilinçdışı, kişinin farkında olmadığı, ancak davranışlarını ve duygularını etkileyen duygu, düşünce ve anılardan oluşan bir sistemdir. Psikanalitik terapinin temel amacı, hastanın bilinçdışını keşfetmesine ve anlamasına yardımcı olmaktır.

• Serbest çağrışım (Free association): Serbest çağrışım, hastaların terapist önünde bilinçli olarak kontrol etmeden düşüncelerini ve duygularını ifade etmelerini sağlayan bir tekniktir. Bu teknik, hastanın bilinçdışını keşfetmesine yardımcı olur.

• Aktarım (Transference): Aktarım, hastanın terapiste karşı çocukluktaki önemli kişilere karşı hissettiği duyguları ve düşünceleri yansıtmasıdır. Aktarım, hastanın bilinçdışını keşfetme ve anlamanın önemli bir yoludur.

• Karşı aktarım (Counter-transference): Karşı aktarım, terapistin hastaya karşı hissettiği duygu ve düşüncelerdir. Karşı aktarım, terapistin kendi bilinçdışını keşfetmesini ve buradan edindiği bilgileri terapide kullanmasını sağlar.

• Çerçeve (Setting): Çerçeve, terapinin koşullarını ve kurallarını tanımlayan bir dizi ilkedir. Hasta ve terapist çerçeve konusunda uzlaşma sağlayarak çalışmayı yürütür. Önemli çerçeve konuları; mekan, zaman, sıklık ve ücrettir. Amacı sınırların belirlenmesi, güven ortamının oluşturulması ve terapi sürecinin sürdürülmesidir.

Bu kavramlar, psikanalitik psikoterapinin temelini oluşturur ve terapi sürecinin her aşamasında önemli rol oynar. Psikanalitik psikoterapide kullanılan diğer önemli kavramlar şunlardır:

• Dürtüler (Drives): Dürtüler, insanların doğuştan gelen ihtiyaçlarını yansıtır. Psikanalitik teoriye göre, dürtüler, davranışlarımızı ve duygularımızı şekillendiren yapı taşlarıdır.

• Savunma mekanizmaları (Defense mechanisms): Savunma mekanizmaları, kendimizi kaygı ve stresten korumak için kullandığımız bilinçdışı mekanizmalardır. Psikanalitik terapide, savunma mekanizmaları, hastaların davranışlarını ve duygularını anlamanın önemli bir yolu olarak görülür.

• Nesne ilişkileri (Object relations): Nesne ilişkileri, insanların önemli başkalarıyla olan ilişkilerini ifade eder. Psikanalitik teoriye göre nesne ilişkileri, kişilik gelişimimizde önemli bir rol oynar.

• Rüya (Dream): Psikanalize göre, rüyalar bilindışındaki düşünceleri ifade eden bir araçtır. Psikanalitik terapide, rüyaların analizi bireyin içsel dünyasını anlamak için kullanılır.

• Fantezi (Fantasy) : Fantazi, bireyin zihinsel dünyasında yarattığı imgeler, düşünceler ve senaryoları ifade eder. Fantazilerin anlaşılması, terapistin bireyin içsel dünyasını derinlemesine keşfetmesine yardımcı olur.

• Bastırma (Repression): Bastırma, bireyin dürtülerinin ve arzularının bilincine girmesinin engellendiği bir savunma sürecidir. Psikanalitik terapi, bu bastırılmış malzemeleri ortaya çıkarmayı ve bireyin bu içsel çatışmalarla baş etmesini sağlamayı hedefler.

• Direnç (Resistance) : Direnç, hastanın psikanaliz sırasında acı veren anıların açığa çıkarılmasına ve keşfedilmesine karşı bilinçdışı muhalefetini ifade eder. Dirençlerin ortadan kaldırılması psikanalitik tedavinin hedeflerinden biridir.

Psikanalitik psikoterapi, karmaşık ve zorlu bir süreç olabilir, ancak doğru çalışma ile insanların hayatlarını önemli ölçüde iyileştirmek mümkündür.